Gil Scott-Heron is de laatste maanden weer populair doordat zijn laatste album is geremixed door Jamie xx van the xx. Deze Jamie wist I’m New Here, een fijne soulplaat, om te bouwen tot een geslaagd uk garage/funky album met een zeer hoog hipstergehalte. De meeste hipsters leerden zo Gil Scott-Heron kennen, vooral omdat luisteren naar Jamie xx heel 2010 al was goed bevonden door hipsterwebsite Pitchfork.
Jamie xx zelf weet echter wel beter. Dat hij meer dan alleen de veters mocht strikken van Gil Scott-Heron kwam enkel en alleen omdat de ‘godfather of rap’ knikte dat het goed was.
Gil Scott-Heron maakte al naam lang voordat Jamie xx geboren was. Zijn bijnaam ‘godfather of rap’ dankt hij uit de jaren 70, experimenterend met jazz en spoken-word, bol van de zwaar maatschappelijk kritische teksten. De invloed van Scott-Herons rijmschema’s, melodielijnen, maar bovenal zijn teksten reikt ook tegenwoordig nog ver. Vooraanstaande rappers als Kanye West, Common, Dr Dre maken er geen geheim van veel van Scott-Heron’s werk te reproduceren.
In de jaren 70 is Scott-Heron’s naam gevestigd met het uitbrengen van zijn meest bekende track ‘The revolution will not be televised’. Een track waarin Scott-Heron zijn gram spuit over de nieuwe media in die tijd, in dit geval de televisie. De eerste alinea begint alleszeggend:
You will not be able to stay home, brother.
You will not be able to plug in, turn on and cop out.
You will not be able to lose yourself on skag and skip,
Skip out for beer during commercials,
Because the revolution will not be televised.
Met inspiratiebronnen als Coltrane, Otis Redding, maar ook Malcolm X is het niet gek dat Gil Scott-Heron’s favoriete thema’s in die tijd discriminatie, het vechten naar vrijheid en de in Amerika heersende sociale ongelijkheid waren. Later kwam daar het leven in zijn algemeenheid, inclusief zijn drugsverslaving, bij.
Mijn favoriete plaat van Gil Scott-Heron is ‘Spirits’ uit 1994. In de jaren hiervoor waren drank, drugs, plus vele jaren touren de hoofdrolspeler in het leven van Gil Scott-Heron. Grote delen van zijn leven zat hij dan ook achter de tralies wegens drugsbezit en het gebruik ervan. Spirits bevat daardoor, dubieus genoeg, alles wat je wil horen in een soulplaat. Een frontman met een stem waarin je elk levensjaar kan horen, in combinatie met een band die het instrumentale gedeelte invult met een diepe mix van soul en jazz.
Enerzijds hoor je het geluid van John Coltrane (Spirits), anderzijds wordt je bedolven onder wazige Erykah Badu soul (Message to the messengers) en The Roots hiphop (Don’t give up).
Meesterstuk is de dik 18 minuten durende 3-eenheid ‘The Other Side’, een jazzstuk met als onderwerp zijn tientallen jaren durende drugverslaving.
Absoluut het luisteren waard dus, toch plaats ik hier de track ‘Give here a call’, een van de meest bluesgetinte tracks op het album. Een track waarin een mijmerende Gil Scott-Heron zo oprecht uit dat hij ‘haar’ zal bellen, dat ‘ze’ het wel moet geloven. Toch weet je, met de achtergrond van Gil Scott-Heron, dat hij zich weer in de nesten zal werken en haar nimmer bellen zal.